Bel Kemiği Kayması, Vücudumuzu taşıyan ve omurga kemiği adı verilen kemiklerin normal dizilişinden farklı olarak birbirinin üzerine öne veya arkaya doğru çıkıntı yapması ve bu nedenle etrafında bulunan sinir ve dokuları zedelenmesi durumunda bel kemiği kayması ortaya çıkar. Tıp dilinde spondylolisthesis olarak adlandırılan bel kemiği kayması, çoğunlukla 40 yaş üzeri kişilerde görülür.
Yaşlanma ve yıpranma neticesinde meydana gelen bel kemiği kaymaları çoğunlukla L4 omurunun L5 omurunun üzerinde ön tarafa doğru kaymasıdır.
Günümüzde oldukça sık rastlanan bu rahatsızlık, yürürken kişiyi oldukça rahatsız eder ve tedavi edilmediği takdirde yürüyememe, belden aşağısını hissetmeme, idrar tutamama ve cinsellik kaybı gibi problemlere neden olabilir. Bel kemiği kayması doğuştan olabileceği gibi kaza ağır doğum, kemik yapısının çok alındığı bel fıtığı ameliyatları, ileri derecede olan kemik erimeleri ve düşme neticesinde de oluşmuş olabilir. Özellikle bayanlarda menopoz sonrasında ya da erkeklerde kemik erimesi rahatsızlığından sonra aktif hale gelen bel kemiği kaymaları daha sonraki dönemlerde ise daha da hareketli olmaya başlar ve kişide oldukça büyük problemlerin ortaya çıkmasına neden olur.
Bel kemiği kayması belirtileri, bu rahatsızlığın en çok görülen belirtisi kişinin yürürken sık sık durma ihtiyacı hissetmektedir. Gece yatarken bacaklara giren kramplar, bacakların tutulması, uzun süre oturmak ya da ayakta durmak ile bacaklarda meydana gelen yanma ve uyuşukluklar, şiddetli bel ağrıları, tek ya da iki taraflı kalça ağrısı ve bacak ağrısı gibi belirtiler bel kemiği kayması belirtileri olabilir.
Hastada görülen bu şikâyetler çoğunlukla dinlenme sağlandığında azalır. Fakat hızlı yürüme, ayakta durma ve aktivitelerin arttığı durumlar belirtilerin yeniden ortaya çıkmasını sağlar.
Bel kemiği kayması tanısı, doktor şikâyetleri dinleyip hastayı muayene ettikten sonra bel kemiği kayması düşünülürse hastanın ilk olarak 4 yönlü çekilecek röntgen filmini ister. Bu röntgen filmleri hastalığın tanısını koyabilmek için oldukça bilgi verir. Ancak bu filmlerde bazen stres kırıkları görülmeyebilir. Bu durumda ise hastadan bilgisayarlı tomografi tetkiki ya da sintigrafi istenebilir. Bel kemiği kayması tanısı konulurken ayrıca yumuşak dokuları da değerlendirebilmek için manyetik rezonans görüntüleme tetkiki gerekli olabilir. Bu görüntüleme tetkiki omurgalar arasındaki disk yapılarını, sinir köklerini, omurilik ve omurilik kesesini, omurgaları saran kas ve bağ dokuları ile ilgili bilgi almak için yapılır. Yapılan bu tetkikler sonucunda hastalığın tanısı konulur. Kayma derecesi yüzdesi hesaplanır ve derecesine göre sınıflandırılır.
Bel kemiği kayması tedavi yöntemleri, bel kemiği kaymaları kaymanın derecesine göre üç yöntem ile tedavi edilebilir.
İlaç tedavi, hastanın şikâyetlerinde yalnızca bel ağrısı varsa ve kayma derecesi yüksek değil ise yapılacak olan ilk tedavi, hastanın istirahat etmesi ve ağrı kesici ve antienflamatuvar ilaçlar olacaktır. Hastalığın durumuna göre ilaçla yapılan tedavi aynı zamanda fizyoterapi ile birleştirilebilir. Ağrıların şiddetli olduğu zamanlarda veya hastanın ameliyat olamayacağı durumlarda ağrı oluşturan omurların arasına yapılan enjeksiyonlar ile bölgelerde oluşan ağrılar dindirilebilir. Ancak yapılan bu işlem hastalığın tedavisi değildir, yalnızca hastayı geçici olarak rahatlatacak bir yöntemdir.
Fizik tedavi, bu tedavi yöntemi ağrı olan bölgeye uygulanacak olan sıcak veya soğuk kompresler, omurların rahat durumda olabileceği pozisyonların bulunması, tens uygulamaları ve kasların çalıştırılmasını sağlayan bazı egzersizlerden oluşur.
Ameliyat, ilaç ve fizik tedavisi ile sonuç alınamayan hastalara cerrahi müdahale yapılır. Bel kemiği kayması ameliyatları hastaların en çok korktuğu ameliyatlardan biridir. Halk arasında platin ameliyatı veya vida ameliyatı olarak adlandırılan bu ameliyatlarda gelişmiş olan teknoloji ve robotik cerrahiyle hastalarda felç ya da sakat kalma riski kesinlikle yoktur. Bel kemiği kayması ameliyatı, omurilik ve sinirler üzerinde olan baskının ortadan kaldırılmasını ve omurga kemiklerinin birbiri üzerinde dengeli ve düzgün bir şekilde durmalarını sağlamak için yapılır. Sinir dokularının rahatlaması için baskı durumu yaratan kemik dokuları ameliyat esnasında törpülenebilir veya çıkartılabilir. Sonrasında ise bu kemikler vida ya da platinlerle sabitlenir.
Bel kemiği kayması ameliyatı yaklaşık 1 saat süren bir ameliyattır. Ameliyattan sonra ise hastalar 12 saat sonra ayağa kalkabilir. Bu ameliyattan sonra hastalar hastanede 1-2 gün kaldıktan sonra taburcu edilirler. Evde rahatça oturup dolaşabilen hastalar 10 gün sonra kontrol amaçlı yenide hastaneye gelmek ve 20 gün boyunca yatarken çıkarabileceği korseyi kullanmak zorundadır.
