Toprak kayması, günümüzde özellikle ülkemizin bazı bölgelerinde çok sık karşılaşılan bir doğa olayıdır. Toprak kayması, bir diğer adıyla heyelan olarak bilinmektedir. Son derece yaygın olarak meydana gelen bu olay, dağlık ve engebenin çok olduğu yerlerde karşılaşılmaktadır. Ülkemizde bu bölgeler yoğun bir şekilde bulunduğu için toprak kayması çok görülür.
Ülkemizde en çok Karadeniz Bölgesinde toprak kayması olayına rastlanır. Bu bölgelerde en çok ilkbahar aylarında toprak kayması meydana gelmektedir. Bunun nedeni ise bu bölgelerde ilkbahar aylarında çok yoğun bir şekilde yağmur suyu oluşması ve karların erimesidir. Bu gibi durumlarda eriyen karlar ve yağan yağmur suları, toprak altında yumuşamaya neden olur ve dağlık bölgelerde dağın çökmesine neden olur. Bu durum ise toprak kaymasının görüldüğü noktada bulunan diğer evler için ciddi bir tehdit niteliğindedir. Toprak kayması, günümüze kadar birçok kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Çünkü meydan gelen toprak kaymaları bazen çok şiddetli olduğu için genellikle insanların yaşadığı bölgelerde meydan geldiği zamanda kayıplarına ve ciddi mal kayıplarına neden olmaktadır. Toprak kayması, bazen doğal nedenlerden dolayı ortaya çıkan bir durum olsa bile bazen de insanların yaptıkları tarımsal hatalardan dolayı ortaya çıkmaktadır. Toprak kaymasının engellenmesi için alınacak olan bazı önlemler vardır. Bu önlemlerin alınması durumunda toprak kayması kısmen de olsa önlenebilmektedir.
Toprak kayması için alınabilecek önlemler nelerdir?
- Toprak kaymasını kalıcı olarak engellemek için toprak kayması riski olan bölgelere bol bol ağaçlandırmanın yapılması gerekmektedir.
Bu konuda ülkemizde bazı bölgelerde Orman Genel Müdürlüğünün yapmış olduğu bazı çalışmalar bulunmaktadır. Toprak kayması olan bölgelerde yetişen ağaç kökleri toprağı tutarak kaymasını engellemektedir.
- Toprak kayması sorunu olan yerlerde bu durum engellenemeyecek durumdaysa, can ve mal kayıplarının önlenebilmesi için alınabilecek bir diğer önlem de istinat duvarı yapılmasıdır. Kaymanın gerçekleşeceği bölgenin alt tarafında uygulanan güçlü bir istinat duvarı, olası bir toprak kayması durumunda kayan toprağı tutarak insanlara zarar vermesini önleyebilir.
- Toprak kayması genellikle yumuşak olan zeminlerde meydana gelmektedir. Bu nedenle zeminin sertleştirilmesi, toprak kaymasının önüne geçecektir.
- Son olarak toprak kayması olabilecek bölgelerin eşilerek bir kısmının tahliye edilmesi, yine olası toprak kaymasının önüne geçerek ve ortaya çıkabilecek kayıpları en aza indirecektir.
Toprak kayması tipleri
Asıl heyelan: Toprak kayması olan yerlerde meydana gelen toprak kaymasının tipi asıl heyelanda bu durumlarda etkili olan şey tamamen suyun bolluğudur. Fakat asil heyelan tipinin görüldüğü yerlerde birçok zaman bu durumun nedeni su değil, kuru bir kütle hareketidir. Asıl heyelan olan yerlerde su olmasa bile kuru toprak kütlesi aşağı doğru kayarak toprak kayması oluşmasına neden olmaktadır. Bu tip heyelanla, ülkemizin daha çok Doğu Bölgelerinde meydana gelmektedir. Bu gibi kaymalar birçok zaman insanların eğime doğru toprak sürmesi işlemi yapmaları nedeniyle oluşmaktadır. Bilinmelidir ki eğimli araziler kesinlikle enine bir şekilde sürülmelidir. Aksi durumlarda toprak kayması riski artar.
Göçmeler: Göçme, bir diğer toprak kayması tipidir. Bu tip toprak kaymaları genellikle bir kaşığa benzer konkav yüzeyleri boyunca dönerler ve bu şekilde yer değiştirirler. Göçme tipi toprak kayması durumunda kayan kısımların tümü, geriye doğru çarpılır. Bu heyelan tipine neden olan en önemli durum, vadi diplerinde bulunan akarsuların etekleri çok fazla oyması ve buralarda boşluk olmasıdır.
16.01.2024 03:20:26
